Νίκος Φραγκομανωλάκης: Στην αρχιτεκτονική φωτογραφία δεν τα αφήνουμε όλα στην τύχη

Η δυσκολία κερδίζει τους φωτογράφους που έχουν αληθινό μεράκι. Είναι σίγουρα πιο απλό να πατήσεις το «κλικ» και να βγάλεις μια φωτογραφία. Κάτι που δεν συμβαίνει με την αρχιτεκτονική φωτογραφία! Γιατί απαιτεί να ζήσεις την εικόνα ολιστικά, πριν πατήσεις το «κλικ»: να έχεις παρατηρήσει τον περιβάλλοντα χώρο, την αρχιτεκτονική, τις γραμμές, την πρόσοψη και την κάτοψη. Ο Νίκος Φραγκομανωλάκης ως ένας εξειδικευμένος φωτογράφος μας βάζει μέσα στον κόσμο αυτό, αποκαλύπτοντας τα τεχνικά μυστικά αλλά κυρίως την ηφαιστειώδη δύναμη που ζωντανεύει σε κάθε τέτοια φωτογράφιση…

Υπήρξε κάποιο σημαντικό γεγονός που σε ώθησε να συνδέσεις τη ζωή σου με την φωτογραφία;

Ως παιδί θυμάμαι τη φωτογραφική τσάντα του πατέρα μου και τη διαδικασία αλλαγής των φακών και τυλίγματος του φιλμ. Οι φακοί αυτοί είναι συμβατοί ακόμη και σήμερα στις ψηφιακές φωτογραφικές μηχανές! Η πρώτη μου φωτογραφική μηχανή ήταν ψηφιακή – compact. Θυμάμαι ότι κυρίως μου άρεσε να αποτυπώνω με αφαιρετικό τρόπο επαναλαμβανόμενα μοτίβα, γραμμές στα τοπία και τη φύση. Στη συνέχεια, ο πειραματισμός και η «εμμονή» με τη γεωμετρία, την προοπτική/γραμμές και τα σχήματα, έχοντας ήδη αναβαθμίσει τον εξοπλισμό και τις γνώσεις μου, με βρήκε να αναλαμβάνω επαγγελματικά projects αρχιτεκτονικής φωτογραφίας. Δεν το κυνήγησα, μου προέκυψε.

Πώς κατευθύνεις συνήθως τον φακό σου, πριν αποφασίσεις να πατήσεις το κλικ; Τι είναι αυτό που σε ελκύει περισσότερο;

Θεωρώ ότι το σωστό κάδρο έχει τη μεγαλύτερη σημασία για μια «επιτυχημένη» φωτογραφία. Αρχικά, ψάχνω να βρω τις θέσεις και τα σημεία που μου δίνουν τα πιο εκφραστικά κάδρα. Στη συνέχεια, μελετάω την κατεύθυνση του ήλιου/ φωτός. Το να είσαι την κατάλληλη ώρα στο «δυνατό» σημείο, που θα αναδείξει το θέμα σου με το βέλτιστο φως, είναι μια έλξη που νιώθω για την τέχνη της φωτογραφίας. Όταν ο ήλιος δε, γίνεται μέρος της σύνθεσης του κάδρου, δημιουργώντας φωτοσκιάσεις, διαγώνιες γραμμές κ.λπ. το κάδρο μεταμορφώνεται!

Ο φυσικός φωτισμός θεωρείς ότι μπορεί να μεταμορφώσει μια εικόνα;

Βεβαίως και ο φωτισμός είναι αυτός που θα μεταμορφώσει την εικόνα (ειδικά αν πρόκειται για φυσικό φωτισμό). Θα μεταφέρει ευανάγνωστα στο θεατή το βάθος, τις υφές, το χρώμα και το feeling του θέματος. Το φυσικό φως έχει μια απαράμιλλη ποιότητα αποτύπωσης της σκιάς και τονικής διαβάθμισης. Το ανθρώπινο μάτι αυτά έχει συνηθίσει να παρατηρεί στην καθημερινότητά του. Οι ρεαλιστές και οι still life ζωγράφοι απέδιδαν με λεπτομέρεια αυτή τη μοναδική ποιότητα φωτοσκίασης που το φυσικό φως προσφέρει.

Στην φωτογραφική απεικόνιση των επαγγελματικών χώρων που αναλαμβάνεις έχεις red flags; Kαι αντίστοιχα έχεις γωνίες λήψης ή τρόπους φωτογράφισης που λειτουργούν ως δοκιμασμένη συνταγή επιτυχίας;

Αρχικά, αναλόγως το μέρος και τον προσανατολισμό του κτιρίου, υπάρχουν και οι κατάλληλες εποχές οι οποίες προσφέρονται για την βέλτιστη φωτογράφιση. Σχεδόν πάντα σε μία ανάθεση, προτιμώ να φωτογραφίζω έχοντας το φως του ήλιου με το μέρος μου, για να πετύχω ζωντάνια, φυσικές αντιθέσεις και σωστό κορεσμό χρωμάτων. Αποφεύγω όσο γίνεται τη χρήση υπερευρυγώνιου φακού. Χωρίζω π.χ. το δωμάτιο σε 3 διαφορετικά πλάνα/γωνίες κι έτσι δημιουργώ 2 – 3 τελικές εικόνες αντί για μία. Τέλος, εφόσον μιλάμε για αρχιτεκτονική φωτογραφία, οφείλουμε να σεβόμαστε το αρχιτεκτονικό σχέδιο και να γνωρίζουμε έννοιες όπως όψη, τομή και κάτοψη. Οι κάθετες γραμμές πρέπει να παραμένουν κάθετες και οι οριζόντιες, οριζόντιες.

Από τις διεθνείς τάσεις που υπάρχουν στον τομέα της φωτογραφίας, ποιες παρακολουθείς και θεωρείς ότι προσδίδουν κύρος και γόητρο σε ένα επαγγελματικό αποτέλεσμα;

Θα πρέπει πρώτα κάποιος να δώσει βάση στα θεμέλια και στις βασικές φωτογραφικές αρχές. Έννοιες, όπως αντίθεση (contrast), χρώμα (saturation & white balance), φωτεινότητα (exposure), κατακτούνται κατά 90% τη στιγμή της λήψης και όχι όπως πολλοί νομίζουν στα προγράμματα επεξεργασίας εικόνας. Η τεχνοτροπία με χρήση φλας (light painting) για συμπίεση του δυναμικού εύρους του φυσικού φωτός είναι σχεδόν απαραίτητες στην αρχιτεκτονική φωτογραφία. Σε συνδυασμό με μία σωστή επεξεργασία θα μεταδώσουν ευκρίνεια, τονική ισορροπία, ρεαλιστικό χρώμα και υφή στην τελική εικόνα.

Υπάρχουν δύσκολα «θέματα»;

Όντως υπάρχουν δύσκολα θέματα, τα οποία απαιτούν τη χρήση κατάλληλων φακών, τεχνικών φωτισμού και επεξεργασίας. Αυτό ακριβώς έχει να κάνει ένας φωτογράφος και αυτό αγαπώ στο επάγγελμα αυτό, την εύρεση βέλτιστης λύσης! Αυτό που αλλάζει, είναι ο τρόπος να βρεθείς στο σημείο που θα ικανοποιήσεις τα standards σου – το τελικό αποτέλεσμα που θα αποδεχτείς.

Ποιο από τα projects σου τοποθετείς πιθανόν σε μια πιο ξεχωριστή θέση; Και για ποιο λόγο;

Σχεδόν από κάθε ανάθεση έχω να θυμάμαι στιγμές καλές και δυσάρεστες! Κάποια projects διαρκούν 3 – 4 μέρες χωρίς διακοπή, αναλόγως τα φωτογραφικά ζητούμενα, οπότε είναι και ευκαιρία να γνωρίσω ένα νέο μέρος. Το σίγουρο είναι ότι δε με εκφράζουν αισθητικά όλες οι αναθέσεις. Αυτό δε σημαίνει ότι δεν εκτελώ με προσήλωση όλα τα projects. Όμως, να πω την αλήθεια μου, έχω μια αδυναμία σε κάποιες αναθέσεις που η τοποθεσία είναι μοναδική, άγονη και η αρχιτεκτονική εναρμονίζεται με το μέρος. Ενδεικτικά θα αναφέρω δύο κατοικίες που φωτογράφισα πρόσφατα στην Παξιμάδα Καρύστου. Αυτό, γιατί το όραμα του αρχιτέκτονα σε συνδυασμό με την τοποθεσία, οδηγεί και το φωτογράφο να εκφραστεί έξω από το κουτί.

Είσαι οπαδός της άποψης ότι συνήθως «σαν την πρώτη λήψη» δεν είναι καμία;

Μιας και μιλάμε για αρχιτεκτονική φωτογραφία, δε νομίζω ότι ισχύει αυτό. Σ’ αυτό το είδος φωτογραφίας είναι πολύ συγκεκριμένες οι στιγμές και τα θέματα που θα φωτογραφίσουμε εντελώς αυθόρμητα, ώστε να πούμε ότι η πρώτη λήψη είναι αυτή που κρατάμε. Δεν τα αφήνουμε όλα στην τύχη. Έχουμε να μετακινήσουμε έπιπλα, αντικείμενα, να στήσουμε ένα σκηνικό. Πολλές φορές θα κάνω μία λήψη. Μετά, όμως, θα δώσω βάση σε λεπτομέρειες, που ο ενθουσιασμός της λήψης της πρώτης στιγμής, δε θα είχε προσέξει…

Τι προσπαθείς να προβλέπεις, να προνοείς όταν ξεκινάς ένα καινούργιο επαγγελματικό σου κεφάλαιο, που μπορεί να έχει πιο εξειδικευμένο χαρακτήρα π.χ. κτίριο, αρχιτεκτονική ή προϊοντική;

Η αλήθεια είναι ότι έχω εξειδικευτεί στην αρχιτεκτονική/ ξενοδοχειακή φωτογραφία τα τελευταία 8 χρόνια. Έχω ασχοληθεί με κάποια projects προϊοντικής για e – shops (κόσμημα, βιβλίο). Σίγουρα δεν είναι εύκολο να ξεκινάς κάτι νέο. Αρκεί να υπάρχει όρεξη και μεράκι. Οπότε θεωρώ ότι το trial & error είναι αυτό που θα μας οδηγήσει στο αποδεκτό αποτέλεσμα. Πρέπει να υπάρχει παρατήρηση, πειραματισμός, εκτέλεση και αξιολόγηση!