Λευτέρης Τσικανδηλάκης: Η αρχιτεκτονική είναι συνδυασμός επιστήμης & τέχνης

Τρεις γεμάτες δεκαετίες πια στον χώρο, έμπνευση και μέλημά του είναι να κατανοήσει τις ανάγκες του ανθρώπου αλλά και τη σχέση του με τον χώρο. Δηλώνει με σιγουριά πως η αρχιτεκτονική απαιτεί ανθρώπους παθιασμένους και δημιουργικούς, που κάθε μέρα προσπαθούν να ξεπεράσουν τα όριά τους. Αυτό κάνει κι εκείνος με την πολυποίκιλη ομάδα του· μία ομάδα αποτελούμενη από πάνω από 20 άτομα διάφορων ειδικοτήτων, που αφήνει χώρο στον πελάτη και τοποθετεί το ίδιο το έργο πάνω απ’ όλα. Με την αρχιτεκτονική στο κέντρο, μιλάμε με τον έμπειρο και πετυχημένο αρχιτέκτονα Λευτέρη Τσικανδηλάκη και κατανοούμε αμέσως πως όραμα και για τον ίδιο και την ομάδα του είναι η δημιουργία εμπνευσμένων χώρων που γεννούν συναισθήματα και δίνουν στους χρήστες τη δυνατότητα να βιώνουν κάθε στιγμή μία μοναδική εμπειρία. Αυτό είναι κι η αρχιτεκτονική εξάλλου…

Το ενδιαφέρον σας για την αρχιτεκτονική πότε ξεκίνησε; Τι σας ενέπνευσε;

Το ξυλουργείο του πατέρα μου, η ιδιαίτερη σχέση που είχα μαζί του, το μεράκι του να κατασκευάζει έπιπλα και η αγωνία του να τα δει τελειωμένα με συνεπήρε ως παιδί. Εκεί δημιουργήθηκαν τα πρώτα ερεθίσματα για τον σχεδιασμό και την κατασκευή έργων, τα οποία εξελίχθηκαν σε αγάπη για την αρχιτεκτονική και το design. Έμπνευση και μέλημά μου είναι να κατανοήσω τις ανάγκες του ανθρώπου και τη σχέση του με τον χώρο. Η επιθυμία μου, εξάλλου, είναι να σχεδιάζουμε χώρους όπου οι άνθρωποι αγαπούν να βρίσκονται.

ΣΧΙΣΜΑ ΕΛΟΥΝΤΑΣ 2012, Μελέτη Ανάπλασης Πλατείας Σχίσματος στην Ελούντα

Πώς θα περιγράφατε την αρχιτεκτονική σας προσέγγιση; Ποιες είναι οι προκλήσεις του σχεδιασμού; Η αρχιτεκτονική είναι συνδυασμός επιστήμης και τέχνης. Από τη μία, η γνώση των δεδομένων του τόπου, της οικονομίας, των υλικών, των κοινωνικών προβλημάτων και από την άλλη, η έμπνευση, η στιγμή, η σκληρή δουλειά. Μ’ αυτό στο μυαλό μου προσεγγίζω κάθε έργο απ’ όλες τις πλευρές του, προσαρμόζοντάς το κυρίως στον τόπο και συνυπολογίζοντας το κλίμα, το είδος του κτιρίου, το ύφος, τις ανάγκες και τις επιθυμίες των χρηστών, ώστε να τους προσφέρω ένα βιώσιμο, εργονομικό και καλαίσθητο χώρο. Η λειτουργικότητα, η δημιουργία ταυτότητας και η σχεδιαστική προσέγγιση με κέντρο τον άνθρωπο και το περιβάλλον είναι οι προκλήσεις που κάθε μέρα αντιμετωπίζουμε και καλούμαστε να απαντήσουμε.

Η επιτυχία τόσων χρόνων πού οφείλεται;

Η αρχιτεκτονική θεωρώ ότι απαιτεί ανθρώπους παθιασμένους και δημιουργικούς που κάθε μέρα προσπαθούν να ξεπεράσουν τα όριά τους. Είναι αυτή που δίνει χώρο στις αισθήσεις μας, στο γέλιο, στο κλάμα, στις μυρωδιές, στο άγγιγμα, με σεβασμό στο φυσικό περιβάλλον. Η αδιάκοπη προσπάθεια για εξέλιξη, μια εξέλιξη δημιουργική, είναι απαραίτητη, καθώς οι εποχές αλλάζουν και μαζί αλλάζουν τα δεδομένα, οι ανάγκες και οι προτεραιότητες. Αν δεν συμβαδίσεις μαζί τους, δεν μπορείς να έχεις διάρκεια.

CACTUS PARADISE HOTEL 2018, Σταλίδα Ηρακλείου Φωτογράφος: Μιχάλης Χριστοδουλάκης

Σας έχει τύχει να έχετε πελάτες που λένε: «Θέλω ακριβώς αυτό που έκανες εκεί»;

Βεβαίως, στα 30 χρόνια επαγγελματικής πορείας έχουμε συναντήσει πελάτες που ζητάνε ακριβώς αυτό που είδαν σε μας ή στο περιοδικό παλιότερα και στα social media σήμερα. Είναι πιο εύκολο να υιοθετήσουμε μία πρόταση που την έχουμε δει υλοποιημένη. Πολλοί πιστεύουν ότι είναι καλύτερα για τον αρχιτέκτονα ο πελάτης να τον αφήνει εν λευκώ να σχεδιάσει ό,τι θέλει. Όμως, θεωρώ ότι ο πελάτης χρειάζεται κατ’ αρχάς να εμπιστεύεται τον αρχιτέκτονά του, ταυτόχρονα, όμως, πρέπει να συμμετέχει στη διαδικασία, να έχει άποψη, ειδικά όταν πρόκειται για την κατοικία του. Μόνο με τη συνεργασία μπορούμε να κατανοήσουμε τις ανάγκες του, τον τρόπο ζωής του και να δώσουμε την κατάλληλη λύση, γιατί εντέλει το αποτέλεσμα αφορά τη δική του ζωή.

Ο σχεδιασμός κι η υλοποίηση εκατοντάδων φαρμακείων από σας είναι κάτι που προέκυψε ή ταιριάζει καλύτερα στα αρχιτεκτονικά «θέλω» του γραφείου σας;

Πράγματι, το φαρμακείο είναι ένα σημαντικό τμήμα της δραστηριότητας του γραφείου μας, ακολουθούν εξίσου τα ξενοδοχεία – τουριστικές κατοικίες, καταστήματα – γραφεία, δημόσια έργα και τα τελευταία δύο – τρία χρόνια έχει αναγεννηθεί το κομμάτι της κατοικίας. Η μελέτη των φαρμακείων ξεκίνησε γύρω στο 1995, όταν αντιλήφθηκα ότι στην Ελλάδα και την Ευρώπη σχεδιαστικά ως τομέας είχε μείνει πίσω. Πίστεψα ότι πρέπει να αντιμετωπιστούν όπως τα υπόλοιπα κατασ τήματα (Retail), στοχεύοντας τόσο στην ανανέωση της εικόνας τους όσο και την αύξηση του τζίρου τους. Έτσι, το γραφείο μας μπήκε δυναμικά στον χώρο αυτό. Άλλωστε είμαστε το πρώτο αρχιτεκτονικό γραφείο που ως ομάδα ασχολήθηκε σοβαρά και μεθοδικά με τον κλάδο αυτό, δίνοντας ξεχωριστή ταυτότητα σε κάθε χώρο του φαρμακείου. Μέχρι σήμερα έχουμε ολοκληρώσει περίπου 500 φαρμακεία σε Ελλάδα και εξωτερικό.

Το αρχιτεκτονικό σας γραφείο αποτελείται από μια μεγάλη ομάδα ανθρώπινου δυναμικού· από πόσους απαρτίζεται η εταιρεία;

Είναι αλήθεια αυτό. Έχουμε τη χαρά την ομάδα μας να απαρτίζουν πάνω από 20 άτομα διάφορων ειδικοτήτων, τα οποία συνεργάζονται προκειμένου να φέρουμε σε πέρας τις εργασίες που απαιτούνται από τη μελέτη μέχρι την υλοποίηση των έργων. Το πάθος και η αφοσίωση σε αυτό που κάνουμε, λειτουργεί ως συνδετικός κρίκος δημιουργώντας μία ενωμένη ομάδα με ευθύνη απέναντι στο έργο και τον πελάτη μας, αφού τοποθετούμε το έργο πάνω από εμάς.

PRIVATE VILLA 2022 υπό ανέγερση,Μονοναύτης Αγία Πελαγία

Ποιες είναι οι ιστορίες που αφηγείστε μέσω του σχεδιασμού;

Επιδίωξή μας είναι να δημιουργούμε εμπνευσμένους χώρους που γεννούν συναισθήματα και δίνουν στους χρήστες τη δυνατότητα να βιώνουν κάθε στιγμή μία μοναδική εμπειρία. Σε κάθε έργο η ιστορία είναι διαφορετική και εξαρτάται από τη χρήση του χώρου, τον τόπο του και σε ποιους απευθύνεται. Οι ιστορίες πλέκονται από τα ερεθίσματα που μας δίνουν τα ίδια τα έργα και διανθίζονται με στοιχεία της έμπνευσής μας πάνω σε αυτά. Έτσι, προκύπτουν διαφορετικά έργα με το καθένα να φέρει τη δική του ταυτότητα και την δική του ξεχωριστή ιστορία.

SEASCAPE LUXURY RESORT 2020, Αγία Πελαγία Ηρακλείου Φωτογράφος: Παντελής Μαθιουδάκης

Σε ποια χώρα αντιμετωπίσατε την μεγαλύτερη πρόκληση σε έργο που έχετε αναλάβει;

Κάθε έργο είναι από μόνο του μία πρόκληση, όταν όμως καλούμαστε να αναλάβουμε ένα project στο εξωτερικό, εκεί το επίπεδο της πρόκλησης αυξάνεται. Σ ’αυτή την περίπτωση, πρέπει να διαχειριστείς – εκτός από το ίδιο το έργο – την διαφορετική κουλτούρα του ιδιοκτήτη και των χρηστών, τη διαφορετική νομοθεσία και να προσαρμοστείς στα δεδομένα του τόπου. Ένα τέτοιο έργο ήταν ο σχεδιασμός του πιλοτικού, άρα της συνολικής εικόνας των φαρμακείων της εταιρείας «Kulud» στο Κατάρ. Επίσης, μεγάλη πρόκληση και τιμή ήταν να δουλέψουμε στην Ισπανία, αν αναλογιστεί κανείς τους σημαντικούς αρχιτέκτονες που διαθέτει η χώρα. Αγαπάμε να εξετάζουμε τα ξεχωριστά χαρακτηριστικά, τον τρόπο ζωής διαφορετικών λαών και πολιτισμών κι αυτά να τα ενσωματώνουμε στη μελέτη μας.

Η αρχιτεκτονική στην Ελλάδα πού βρίσκεται; Είναι σε υψηλά επίπεδα;

Αποδεδειγμένα τα τελευταία χρόνια βρίσκεται σε υψηλά επίπεδα. Το ενδιαφέρον από πελάτες του εξωτερικού έχει αυξηθεί, ενώ κι άλλοι συνάδελφοι να ανταποκρίνονται στην πρόκληση, δημιουργώντας εξαιρετικά έργα, τα οποία μπορούν ισάξια να ανταγωνιστούν αυτά άλλων χωρών. Πάντοτε υπάρχουν περιθώρια για εξέλιξη αλλά το ευχάριστο και το ελπιδοφόρο είναι ότι οι Έλληνες αρχιτέκτονες είναι παρόντες στην παγκόσμια αρχιτεκτονική κοινότητα.

PAPADIOS, «ΚΤΙΡΙΟ ΙΑΤΡΕΙΩΝ ΚΑΙ ΦΑΡΜΑΚΕΙΟ» 2018, Γάζι Ηρακλείου Φωτογράφος: Έφη Παρούτσα

Αρχιτεκτονική στην Κρήτη· είναι το νησί μας πηγή έμπνευσης κι ένας καλός καμβάς για να σχεδιάσετε και να χτίσετε επάνω του τις δημιουργίες σας;

Η Κρήτη είναι ένα ιδιαίτερο νησί, όπου οι έντονες αντιθέσεις κυριαρχούν και δημιουργούν μαγικά τοπία, τα οποία όσο κι αν ταξιδέψεις δεν τα συναντάς μαζεμένα σ’ ένα μέρος. Η αύρα της, ο ήλιος, τα βουνά και οι θάλασσές της, οι γεύσεις και οι μυρωδιές της σε συνδυασμό με το πολιτισμικό της υπόβαθρο αποτελούν μία ανεξάντλητη πηγή έμπνευσης για κάθε δημιουργό. Εμπνευσμένοι κι εμείς απ’ όλα αυτά, σχεδιάζουμε και υλοποιούμε έργα μ’ έντονες αναφορές και σεβασμό στον τόπο μας, έργα που αντανακλούν το τοπίο, τον χρόνο, την ανάμνηση και την βιωματική εμπειρία.

ELYSIUM ΥΠΟΣΚΑΦΕΣ ΚΑΤΟΙΚΙΕΣ 2022 υπό ανέγερση, Αγία Πελαγία Ηρακλείου

ΓΡΑΦΕΙΑ PANCRETA BANK 2021, Γραφεία της Παγκρήτιας Τράπεζας στην Πλατεία Συντάγματος Φωτογράφος: Φώτης Σέρφας

ΤΕΤΡΑΟΡΟΦΗ ΚΑΤΟΙΚΙΑ 2022 υπό ανέγερση, περιοχή Μασταμπά Ηρακλείου

GOLDAIR HANDLING LOUNGE 2018, Διεθνής Αερολιμένας Ηρακλείου ‘’ Νίκος Καζαντζάκης’’ Φωτογράφος: Δημήτρης Σπύρου

Είναι η Αρχιτεκτονική μία από τις λύσεις στον αγώνα κατά της κλιματικής αλλαγής;

Αδιαμφισβήτητα είναι. Η αρχιτεκτονική εμφανίζεται ήδη στους αρχαίους πολιτισμούς, τα τελευταία χρόνια με τη μαζική ανάπτυξη των κατασκευών έγινε μέρος του προβλήματος και σήμερα καλείται να αποτελέσει ένα μέρος της λύσης, να εξελιχθεί και να γίνει η απάντηση στην περιβαλλοντική κρίση. Να συμβάλλει στην κλιματική σταθεροποίηση μέσω της αξιοποίησης φυσικών πόρων, τη χρήση φυσικών – τοπικών υλικών, συστημάτων ανανεώσιμης ενέργειας καθώς και μέσω των σύγχρονων τεχνολογιών. Ο σεβασμός και η προστασία του φυσικού περιβάλλοντος είναι αναγκαίες προϋποθέσεις για τη διασφάλιση της συνέχειας του πλανήτη και της ζωής πάνω σε αυτόν.

ΔΙΩΡΟΦΗ ΚΑΤΟΙΚΙΑ 2012, Καλέσσα Ηρακλείου

Από πλευράς design και υλικών, πώς πιστεύετε ότι τα έργα σας αντέχουν μέσα στον χρόνο; Προσβλέπουμε στην διαχρονικότητα των έργων μας, δεν επιδιώκουμε να σχεδιάζουμε απλά ένα μοντέρνο έργο που σε μερικά χρόνια θα μοιάζει παρωχημένο, φροντίζουμε μέσα από τη μελέτη και την χρήση υλικών να διαμορφώνουμε χώρους με χαρακτήρα και ταυτότητα που μπορούν να υπάρξουν στο παρόν και το μέλλον. Τα φυσικά υλικά μαζί με τις καθαρές γραμμές και την ένταξη στο τοπίο αποτελούν το κλειδί του σχεδιασμού μας. Ο Άρης Κωνσταντινίδης έλεγε ότι ο αρχιτέκτονας είναι ένας ποιητής των υλικών, έχει σαν λέξεις του την πέτρα, το μπετόν, το ατσάλι, το σίδερο.

HUGO 2021 Ηράκλειο Κρήτης Φωτογράφος: Όλια Πασπαλάκη