Η 6η Τriennale παρουσιάζει έναν ικανοποιητικό αριθμό έργων από όλη την Κρήτη

Και η Triennale αποτέλεσε το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα! Ο θεσμός της Triennale Αρχιτεκτονικής στην Κρήτη ξεκίνησε το 1997 και πραγματοποιούνταν μέχρι και το 2013 από το Κέντρο Αρχιτεκτονικής Μεσογείου. Η 6η Τriennale Αρχιτεκτονικής αποτέλεσε την μεγάλη έκπληξη που έτυχε θερμής υποδοχής από τον κόσμο.

Και τα βασικά μέλη από την Αρχιτεκτονική Επιτροπή CAM: Γιώργος Καλλιγέρης, Βαλίνα Γεροπάντα, Ανδρέας Θεοδωρίδης, Λευτέρης Βεργεράκης, Ζαχαρίας Πιστόπουλος, Δημήτρης Τσακαλαάκης, αποδεικνύουν, πως σε αυτή την πόλη η αρχιτεκτονική παράδοση μπορεί να έχει πολύ δυνατό παρελθόν. Όμως αυτή η αναβίωση ήρθε να θυμίσει ότι και το μέλλον αναμένεται εξίσου δυνατό και με ιδιαίτερα προοδευτικό παλμό.

Φωτογραφίες: Πέτρος Παττακός

ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΑΛΛΙΓΕΡΗΣ

Πόσο σημαντική θεωρείτε την 6η Triennale Αρχιτεκτονικής στην Κρήτη και την αναβίωση του θεσμού;

Είναι σημαντική, γιατί μέχρι το 2013 όταν διοργανώθηκε η 5η Triennale, ήταν μια καταξιωμένη έκθεση γνωστή σε όλη την Ελλάδα. Πλέον έχουμε την ευκαιρία να επανασυνδεθούμε με το ελληνικό κοινό και να αφήσουμε το στίγμα μας, προβάλλοντας την αρχιτεκτονική που εδράζεται στην Κρήτη. Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι εκτός από τα μέλη της κριτικής επιτροπής, τα οποία ταξίδεψαν στα Χανιά με έξοδα του οργανισμού, συνάδελφοι από τη Χίο, τον Βόλο και την Αθήνα, ήρθαν να παρουσιάσουν τη συμμετοχή τους με δικά τους έξοδα.

ΒΑΛΙΝΑ ΓΕΡΟΠΑΝΤΑ

Ποιος ήταν ο ρόλος της Αρχιτεκτονικής Επιτροπής και τι επεδίωξε; Μια νέα εποχή άνθισης του αρχιτεκτονικού διαλόγου. Επιχειρήσαμε να αναβιώσουμε την οργάνωση δράσεων που εξιστορούν τα εμπόδια, την πορεία και την πρόοδο που αντιμετώπισε η αρχιτεκτονική στην Κρήτη την τελευταία δεκαετία (2013-2022) και να δώσουμε έτσι το έδαφος για να ανοίξει ξανά ο διάλογος μεταξύ αρχιτεκτόνων της Ελλάδας και του εξωτερικού.

Η παρουσία από εθελοντές φοιτητές της Αρχιτεκτονικής του Πολυτεχνείου Κρήτης και οι ξεναγήσεις σε σχολεία Πρωτοβάθμιας, Δευτεροβάθμιας και Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης κάνει ενεργό την συμμετοχή και της νέας γενιάς σε μια αρχιτεκτονική αναγέννηση;

Να αναφέρω εδώ ότι οι φοιτητές του Πολυτεχνείου Κρήτης και όχι μόνο, καθώς και οι μαθητές της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης βρίσκονται στην καρδιά του ΚΑΜ.

Μια σειρά από εθελοντές έχουν πλαισώσει τις δράσεις μας, οι μεγαλύτεροι βοηθούν τους μικρότερους και τα αποτελέσματα δείχνουν σε όλους ότι η αρχιτεκτονική ως επιστήμη μπορεί και συμπεριλαμβάνει όλους, δίνει ώθηση για συμμετοχή και δημιουργεί ένα κλίμα συνεργασίας για όλες τις ηλικίες.

Τέτοιες ευρείες εκδηλώσεις πιστεύετε ότι χαρτογραφούν εκ νέου την πόλη των Χανίων στον αρχιτεκτονικό χάρτη των εξελίξεων;

Οι ίδιες οι δράσεις μας πλέον ταξιδεύουν από (και προς) το ΚΑΜ, τη Μεσόγειο και τον υπόλοιπο κόσμο. Μέσα στην πανδημία είχαμε την τύχη να συνδιοργανώσουμε με τον ΟΗΕ, το Πολυτεχνείο Κρήτης και το Παγκόσμιο Δίκτυο Πανδημίας σ τα Χανιά σ υνέδριο και workshop για την υγεία στις πόλεις και συγκεκριμένα στο δημόσιο χώρο μέσα από τη χρήση νέων τεχνολογιών με την εφαρμογή του HERCITY σε δημόσιους χώρους των Χανίων.

Παρόμοια φέτος είχαμε την τύχη να οραματιστούμε και να πραγματοποιήσουμε μαζί με το Μουσείο σύγχρονης τέχνης και αρχιτεκτονικής της Ιταλίας, Maxxi και την ιταλική εταιρεία παραγωγής Arteria films, το ντοκιμαντέρ «Aldo Rossi, ο Αρχιτέκτονας και οι πόλεις», που μας μεταφέρει από την αντίστοιχη έκθεση του Maxxi στα Χανιά, από τα Χανιά στην Αδριατική και τώρα ελπίζουμε να συνεχίσει το ταξίδι του στους φοιτητές της Ιταλίας.

Αν προκρίνατε ένα σχέδιο για την αρχιτεκτονική της επόμενης ημέρας, ποιο θα ήταν αυτό;

Αν κανείς προσπαθήσει να κάνει μια πρόγνωση για το μέλλον, σίγουρα θα δει στο επίκεντρο συλλογικές προσπάθειας εξομάλυνσης του ενεργειακού ζητήματος, την ανθεκτικότητα και την ασφάλεια ως κύριους στόχους.

Στο πλαίσιο αυτό, βλέπουμε και τη φετινή βράβευση του Diébédo Francis Kéré με το βραβείο Pritzker για τη συμβολή του στην «ενδυνάμωση και μεταμόρφωση τοπικών κοινοτήτων μέσω της διαδικασίας της αρχιτεκτονικής» και καταλαβαίνουμε ότι πλέον αναδύεται μια ξεκάθαρη νέα διάσταση που θέλει τη συμπερίληψη, την ενδυνάμωση και την ενίσχυση των τοπικών κοινοτήτων για τη δημιουργία πόλεων χωρίς αποκλεισμούς.

ΑΝΔΡΕΑΣ ΘΕΟΔΩΡΙΔΗΣ

Ποιοι είναι οι στόχοι που θα πρέπει να τηρηθούν σε αυτή την νέα Triennale;

Με το πέρας της τωρινής Triennale θα πρέπει να ξεκινήσουμε τις προετοιμασίες για την επόμενη μεγάλη οργάνωση σε 3 χρόνια με μια ακόμα πιο πολυειδή κριτική επιτροπή των συμμετοχών, που αυτή την φορά θα έχει μέλη και μη ελληνικής καταγωγής και καλύτερη αναλογία ανάμεσα στα δύο φύλα. Με δημόσιες προκηρύξεις και κάλεσμα σε ένα παράλληλο συνέδριο διεθνών προσωπικοτήτων που θα παρουσιάσουν ένα οραματικό έργο σχετιζόμενο με την Ελλάδα, που θα είναι προσιτό στο ευρύ κοινό.

Το γεγονός ότι υποβλήθηκαν 138 έργα/μελέτες από 79 μελετητικές ομάδες δεν καταδεικνύει και μια πλούσια αρχιτεκτονική παράδοση στα Χανιά;

Ναι, φυσικά έχουμε την τύχη σε σχέση με άλλες ελληνικές πόλεις, να έχουμε μια καλή αναλογία αρχιτεκτονικά ποιοτικών κτιρίων σε σχέση με το ποσοστό κτισμένο χώρου. Επίσης, η 6η Triennale παρουσιάζει ενδεχομένως ένα ικανοποιητικό αριθμό έργων από όλη την Κρήτη, αλλά δεν θα πρέπει να παραβλέπουμε όμως ότι είναι δείγματα μιας περιόδου σχεδόν 10 χρόνων. Το έργο που παρουσιάζεται λοιπόν στην έκθεση είναι αντικειμενικά καλό αλλά ίσως να είναι και πρέπει να είναι και ένα έναυσμα για μια συζήτηση περί παραγωγής χώρου στην Κρήτη αλλά και στην Ελλάδα γενικότερα. Ξεκινώντας από μια ορθολογική αφετηρία, που θα επιτρέψει την βελτίωση των συνθηκών διεξαγωγής της αρχιτεκτονικής προς όφελος τόσο των κατοίκων της χώρας μας όσο και των επισκεπτών, που απάνω τους στηρίζεται ένα μεγάλο κομμάτι της οικονομικής μας ευημερίας.

Αυτή η αναβίωση ποια αρχιτεκτονική γραμμή θεωρείτε ότι πρέπει να χαράξει;

Το ΚΑΜ μετά από πολλές αντιξοότητες προσπαθεί να επανακαθορίσει την θέση του και την θέση των Χανίων στον αρχιτεκτονικό χάρτη του κόσμου. Με αυτού του τύπου τις εκδηλώσεις αλλά και την αντίστοιχη ψηφιακή τους παρουσία στην παγκόσμια πια αρχιτεκτονική σκηνή του διαδικτύου, έχουμε την δυνατότητα να το μετατρέψουμε από ΚΑΜ σε Κέντρο Αρχιτεκτονικής του Διαδικτύου, αν μου επιτρέπετε αυτόν τον λεκτικό υπαινιγμό.

Ο δημόσιος χώρος και οι παρεμβάσεις που γίνονται επιδεικνύουν τον σεβασμό που απαιτείται στην αρχιτεκτονική ιστορία της πόλης των Χανίων; Ή όχι;

Οι στρεβλώσεις που υπάρχουν στον χώρο της αρχιτεκτονικής στην Ελλάδα δεν θα μπορούσαν να αφήσουν ανεπηρέαστο και τον δημόσιο χώρο. Τα Χανιά δεν αποτελούν εξαίρεση σε αυτό το φαινόμενο. Έχοντας μια καλή παρακαταθήκη από την εποχή του Βενιζέλου, ενός ανθρώπου με μεγάλο εύρος αντίληψης και διεθνείς συναναστροφές, σταδιακά περάσαμε στην συνεχιζόμενη υποβάθμιση και απαξίωση του δημόσιου χώρου. Ξεχάσαμε ότι η έννοια του δημόσιου χώρου είναι συνυφασμένη με την χρήση του από όλους τους πολίτες όλων των κοινωνικών στρωμάτων, ανεξαρτήτως οικονομικών κριτηρίων.

ΛΕΎΤΕΡΗΣ ΒΕΡΓΕΡΑΚΗΣ

Μπορεί μια Triennale Αρχιτεκτονικής να σηματοδοτήσει και οικοδομική αναγέννηση με άνοιγμα θέσεων εργασίας;

Πιστεύουμε ότι στην συγκεκριμένη της εκδοχή είναι ακόμα αρκετά μικρό μέγεθος για μια οικοδομική αναγέννηση ακόμα και τοπική. Ευελπιστούμε όμως στην προώθηση ενός βελτιωμένου οικοδομικού τοπίου με κτίρια νεωτερικά ανταποδοτικά προς το περιβάλλον, την πόλη, την ενέργεια, την παραγωγή ιδεών, υλικών, νέων τάσεων κλπ.