Kengo Kuma

ΤΟ ΑΠΑYΓΑΣΜΑ ΤΗΣ ΕΠΕΤΕIΟΥ
Κύριε Κούμα, το 2024 σηματοδοτεί την 125η επέτειο των διπλωματικών σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών μας. Στο πλαίσιο αυτό, η αρχιτεκτονική ξεχωρίζει ως ένας σημαντικός τομέας της ανθρώπινης δημιουργικότητας, με Έλληνες και Ιάπωνες σχεδιαστές και φιλοσόφους να έχουν συμβάλει καθοριστικά. Πώς αισθανθήκατε για αυτό το μοναδικό γεγονός και τι σήμαινε για εσάς η συμμετοχή σας σε αυτή τη γιορτή που πραγματοποιήθηκε στη χώρα μας;
Η γιορτή για τα 125 χρόνια διπλωματικών σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών υπήρξε ιδιαίτερα σημαντική για δύο λόγους. Ο πρώτος είναι ότι τόσο η Ιαπωνία όσο και η Ελλάδα διατηρούν μια ιδιαίτερη σχέση με τη θάλασσα, και ο τρόπος με τον οποίο αλληλεπιδρούν με αυτήν διαμορφώνει τη βάση του πολιτισμού τους. Ο δεύτερος λόγος είναι ότι και οι δύο χώρες επιδιώκουν μια οικεία κλίμακα και ατμόσφαιρα στην αρχιτεκτονική τους. Αυτές οι ομοιότητες, ωστόσο, δεν αποτελούν χαρακτηριστικά μόνο του ενός έθνους· αντιθέτως, πηγάζουν φυσικά και από τις δύο κουλτούρες. Αυτή η επέτειος μάς έδωσε την ευκαιρία να το επιβεβαιώσουμε με τον πιο όμορφο τρόπο.

ANNIVERSARY REFLECTION
Mr. Kuma, this year, 2024, marks the 125th anniversary of diplomatic relations between our two countries. In this context, architecture stands out as a remarkable field of human creativity, with both Greek and Japanese designers and philosophers having made significant contributions to the world. How did you feel about this unique occasion, and what did it mean to you to take part in celebrating this special milestone in Greece?
Celebrating the diplomatic relationship between the two countries was particularly meaningful in two ways. First, both Japan and Greece share a special relationship with the sea, and the way each interacts with it forms the foundation of their cultures. Second, both nations strive for an intimate scale and atmosphere in architecture. These similarities, however, are not confined within the framework of a single nation but are naturally shared by both cultures. Having the opportunity to recognize and affirm this connection during the anniversary celebration was truly rewarding.

ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚA ΟΡOΣΗΜΑ
Έχετε σχεδιάσει εκατοντάδες αρχιτεκτονικά έργα σε όλο τον κόσμο, πολλά από τα οποία θεωρούνται εμβληματικά στις αντίστοιχες κοινότητές τους, όπως το Εθνικό Στάδιο της Ιαπωνίας στο Τόκιο, το Exchange στο Σίδνεϊ, ο Πύργος Rolex στο Ντάλας, το Κέντρο Τέχνης Pandawa, καθώς και η Cité de la Musique στη Γαλλία. Έχει γραφτεί ότι η Riviera Galleria θα αποτελέσει ένα αρχιτεκτονικό ορόσημο για την Ελλάδα και τον κόσμο. Ποιος είναι ο αντίκτυπος της δημιουργίας ενός τέτοιου ορόσημου για εσάς, τόσο σε προσωπικό όσο και σε επαγγελματικό επίπεδο;
Η ανάπτυξη του Ελληνικού δεν αποτελεί απλώς ένα έργο μεγάλης κλίμακας, αλλά θα καθορίσει την εικόνα όλων των παραλιακών αναπτύξεων — όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και διεθνώς. Στη χώρα μας, η εμβληματική αρχιτεκτονική απουσιάζει από την παραλιακή ζώνη εδώ και πολλά χρόνια. Η περιοχή που αντιπροσωπεύεται από τον Παρθενώνα υπήρξε ανέκαθεν το κέντρο της αρχιτεκτονικής δημιουργίας. Σε αυτό το πλαίσιο, το έργο μας αποκτά ιδιαίτερη σημασία, τόσο σε αρχιτεκτονικό επίπεδο όσο και από την άποψη του αστικού σχεδιασμού.

ARCHITECTURAL LANDMARKS
You have designed hundreds of architectural projects around the world, many of which are considered iconic within their respective communities — such as the Japan National Stadium in Tokyo, the Exchange in Sydney, the Rolex Tower in Dallas, the Pandawa Art Center, and the Cité de la Musique in France. It has been said that the Riviera Galleria will become an architectural landmark for both Greece and the world. What impact does the creation of such a landmark have on you, both personally and professionally?
The Ellinikon development is not merely a large-scale project; it will shape the image of waterfront developments not only in Greece but around the world. In Greece, landmark architecture has long been absent from the coastal areas. The land side, represented by the Parthenon, has always been the focal point of architectural expression. In this context, our project holds great significance — both architecturally and in terms of urban design.

ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΑΝΤΑΛΛΑΓΗ
Η LAMDA Development σας υποδέχθηκε στο Ελληνικό μαζί με την Πρεσβεία της Ιαπωνίας, και ο Πρέσβης Koichi Ito ανέφερε ότι διάβασε το βιβλίο σας «Nihon no Kenchiku» (Αρχιτεκτονική της Ιαπωνίας) και υπογράμμισε τη σημαντική επίδραση της ιαπωνικής αρχιτεκτονικής στους Ευρωπαίους αρχιτέκτονες. Επίσης, τόνισε ότι οι πολιτιστικές ανταλλαγές μάς δίνουν τη δυνατότητα να μαθαίνουμε ο ένας από τον άλλον και να εμπλουτίζουμε τους πολιτισμούς μας. Ποιες είναι οι σκέψεις σας σχετικά με αυτή την έννοια της πολιτιστικής ανταλλαγής και τον ρόλο της στην ενίσχυση των αρχιτεκτονικών πρακτικών και φιλοσοφιών;
Πιστεύουμε ότι η αρχιτεκτονική ενσωματώνει όλα τα πολιτιστικά στοιχεία της ζωής μας. Δημιουργούμε αρχιτεκτονική που περιλαμβάνει την τέχνη, τη μουσική, τη λογοτεχνία και κάθε άλλο ανθρώπινο εγχείρημα. Η ανταλλαγή στην αρχιτεκτονική σημαίνει την ανταλλαγή όλων των ανθρώπινων και πολιτιστικών στοιχείων, υπερβαίνοντας τα όρια των ειδών, και με αυτόν τον τρόπο η αρχιτεκτονική συνδέει τις χώρες και τους ανθρώπους τους.

CULTURAL EXCHANGE
At The Ellinikon Experience Centre, hosted by LAMDA Development and the Embassy of Japan, Ambassador Koichi Ito mentioned that he had read your book “Nihon no Kenchiku” (Architecture of Japan) and highlighted the profound influence of Japanese architecture on European architects. He also emphasized that cultural exchange allows us to learn from one another and enrich our respective cultures. What are your thoughts on this concept of cultural exchange and its role in advancing architectural practice and philosophy?
We believe that architecture embodies all the cultural elements of our lives. We create architecture with the intention of embracing art, music, literature, and other human pursuits. The exchange of architecture represents the exchange of all human and cultural expressions, transcending boundaries and disciplines. In this way, architecture becomes a bridge that connects countries and their people.

ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΚΑΙ ΦΥΣΗ
Αναφέρατε ότι, κατά τον 20ό αιώνα, η σημασία της φύσης φαίνεται να έχει παραμεληθεί λόγω της επιρροής των μεγάλων εταιρειών, γεγονός που οδήγησε στην υποβάθμιση των αρχαίων τόπων. Μπορείτε να εξηγήσετε πώς η απόφασή σας να δημιουργήσετε μια διάβαση μέσω του Bato Hiroshige Museum of Art, ώστε να επανασυνδέσετε το κτίριο με το χωριό και το ιερό, εκφράζει τη σχέση ανάμεσα στην αρχιτεκτονική και τη φύση;
Η διάβαση που δημιουργήσαμε δεν αποτελεί απλώς ένα φυσικό μονοπάτι για τη διέλευση των ανθρώπων, αλλά έχει σχεδιαστεί ως ένα συμβολικό μέσο σύνδεσης της ανθρώπινης δημιουργίας με τη φύση. Η πύλη, που μερικές φορές αναφέρεται ως torii (παραδοσιακή ιαπωνική πύλη που βρίσκεται συνήθως στην είσοδο ή κοντά σε ιερά Shinto), προορίζεται να λειτουργεί ως σύνδεσμος ανάμεσα στη φύση και στους ανθρώπους — ένας συμβολισμός που θεωρώ πως αποτελεί βασικό στοιχείο της ιαπωνικής αρχιτεκτονικής.

ARCHITECTURE AND NATURE
You mentioned that in the 20th century, the importance of nature seems to have been overlooked due to the influence of large corporations, resulting in the deterioration of ancient sites. Could you elaborate on how your decision to create a passageway through the Bato Hiroshige Museum of Art — reconnecting the building with the village and the shrine — expresses the relationship between architecture and nature?
The passageway we created is not merely a physical path for people to walk through, but a symbolic means of connecting human creation with nature. The gateway, sometimes referred to as a torii — a traditional Japanese gate typically found at the entrance to or near Shinto shrines — is intended to serve as a link between nature and humanity, a symbolism that I believe represents an essential element of Japanese architecture.

ΕΚΠΑΊΔΕΥΣΗ ΚΑΙ ΑΞΊΕΣ
Κατά τη διάρκεια της επίσκεψής σας, αναφερθήκατε στις συνεχείς προσπάθειές σας να επανασυνδέσετε την αρχιτεκτονική με το φυσικό περιβάλλον. Πιστεύετε ότι τα σημερινά εκπαιδευτικά προγράμματα και εργαστήρια εφοδιάζουν τους φοιτητές με τη γνώση και τις αξίες που χρειάζονται, ώστε ως μελλοντικοί αρχιτέκτονες να εκτιμούν και να σέβονται τη φύση;
Δυστυχώς, η τρέχουσα εκπαίδευση στην αρχιτεκτονική δεν διδάσκει επαρκώς τον σεβασμό ή την κατανόηση της φύσης για τη δημιουργία ενός υγιούς περιβάλλοντος μέσα από την αλληλεπίδραση. Η εκπαίδευση είναι διαιρεμένη σε δύο επιφανειακές πτυχές, τη μηχανική και το σχέδιο και παραμελεί να εξετάσει την αρχιτεκτονική που υπάρχει στο περιβάλλον. Στο Πανεπιστήμιο του Τόκιο, όπου δίδαξα, προσπαθούμε να μελετήσουμε αυτές τις πτυχές με ολοκληρωμένο τρόπο.

EDUCATION AND VALUES
During your visit, you discussed your ongoing efforts to reconnect architecture with the natural environment. Do you think that current educational programs and workshops equip students with the necessary knowledge and values to appreciate and respect nature in their future careers as architects?

Unfortunately, current architectural education does not adequately teach sense of respect or understanding towards nature, or how to interact with nature to create a healthy environment. The education is divided into two superficial aspects, engineering and design, and neglects to consider architecture that exists in the environment. At the University of Tokyo, where I taught, we are attempting to study these aspects in a comprehensive manner.

ΕΠΑΝΑΣΎΝΔΕΣΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΉΣ ΚΑΙ ΦΎΣΗΣ
Ας εξερευνήσουμε την έννοια της επανασύνδεσης της αρχιτεκτονικής με τη φύση. Τι σημαίνει αυτή η ιδέα για σας προσωπικά; Πώς φαντάζεστε ότι αυτή η κίνηση θα διαμορφώσει το μέλλον της σύγχρονης αρχιτεκτονικής;
Πιστεύω ότι ο μοντερνιστικός σχεδιασμός κατά τη βιομηχανική εποχή βασίστηκε στην ιδέα του αποτελεσματικού ελέγχου της φύσης για την διευκόλυνση των ανθρώπων. Στον 21ο αιώνα, ωστόσο, θα πρέπει να έχουμε υπόψη ότι η αρχιτεκτονική μπορεί να είναι επιβλαβής στη διατήρηση και την προστασία του περιβάλλοντος. Πέρα από αυτή την ιστορία και την κριτική προς την αρχιτεκτονική, οι σχεδιαστές θα πρέπει να δείξουν μια νέα μορφή ενότητας μεταξύ της φύσης και των τεχνητών αντικειμένων, η οποία δεν περιορίζεται μόνο σε κτίρια, αλλά μπορεί να περιλαμβάνει μικρά αντικείμενα ή προϊόντα που θα μπορούσαν να επηρεάσουν τον τρόπο ζωής των ανθρώπων.

RECONNECTING ARCHITECTURE AND NATURE
Let’s explore the concept of reconnecting architecture with nature. What does this idea signify for you personally? How do you envision this movement shaping the future of modern architecture?
I believe that modernist design in the industrial age was based on the idea of controlling nature efficiently for the convenience of human beings. In the 21st century, however, we should keep in mind that architecture can be harmful in terms of environmental preservation and protection. Overcoming this history and criticism for architecture, designers should show a new form of unity between nature and artifacts, which is not limited to buildings, but can be small objects or products that could influence people’s way of living.

ΈΜΠΝΕΥΣΗ ΑΠΌ ΤΗΝ ΙΑΠΩΝΊΑ
Ο Φρανκ Λόιντ Ράιτ και ο Βίνσεντ βαν Γκογκ επηρεάστηκαν από την ιαπωνική κουλτούρα, ιδίως στις προσεγγίσεις τους στο σχέδιο και την τέχνη. Ποια συγκεκριμένα στοιχεία νομίζετε ότι τους επηρέασαν περισσότερο;
Η ιαπωνική αίσθηση σεβασμού προς τη φύση.

INSPIRATION FROM JAPAN
Both Frank Lloyd Wright and Vincent van Gogh were influenced by Japanese culture, particularly in their approaches to design and art. What specific elements do you think influenced them the most?
Japanese sense of respect towards nature.

ΕΠΙΛΟΓΗ ΥΛΙΚΩΝ
Ποια είναι τα αγαπημένα σας υλικά για δημιουργία και πόσο σημαντικό είναι για σας να προμηθεύεστε τοπικά υλικά από διαφορετικές περιοχές; Πώς συμβάλλει αυτή η εστίαση στην επιλογή υλικών και ιδιαίτερα το ενδιαφέρον σας για τη διαφάνεια, στην αρμονική σύνδεση των σχεδίων σας με τη φύση;
Πιστεύω ότι η αρχιτεκτονική του 20ού αιώνα ενδιαφερόταν μόνο για την εμφάνιση του υλικού. Θεωρώ ότι η υφή, η αίσθηση και η μυρωδιά ενός υλικού είναι οι πιο σημαντικοί παράγοντες στην επιλογή του, καθώς επηρεάζουν τους ανθρώπους που χρησιμοποιούν το κτίριο. Αυτό λαμβάνω υπόψη, καθώς και το πόσο το υλικό σχετίζεται με την περιοχή.

MATERIAL SELECTION
What are your favorite materials to work with, and how important is it for you to source local materials from different regions? How does this focus on material selection, particularly your interest for transparency, contribute to creating a harmonious connection with nature in your designs?
I think architecture in the 20th century cared only about the appearance of the material. I believe that the texture, touch, and smell of a material are the most important factors in choosing a material, as they influence the people who use the building. I take that into consideration as well as the material being related to the region.

ΌΡΑΜΑ ΓΙΑ ΤΟ ΜΈΛΛΟΝ
Κοιτάζοντας μπροστά, τι οραματίζεστε για το μέλλον της αρχιτεκτονικής και της σχέσης της με τη φύση;
Αντί να αντιμετωπίζεται η αρχιτεκτονική ως μια ξεχωριστή οντότητα έξω από τη φύση, θα σχεδιάζεται ως αναπόσπαστο μέρος του περιβάλλοντος. Όπως προανέφερα, όλα τα «αντικείμενα» θα πρέπει να σχεδιάζονται λαμβάνοντας υπόψη την αρμονική σχέση τους με τη φύση.

FUTURE VISION
Looking ahead, what do you envision for the future of architecture in relation to nature?
Rather than treating architecture as a separate entity outside of nature, it will be designed as an integral part of the surrounding environment. As I mentioned above, all “objects” should be designed in consideration of harmonious relationships with nature.

ΣΥΜΠΈΡΑΣΜΑ
Σας ευχαριστώ, κύριε Κένγκο Κούμα. Οι απόψεις σας σχετικά με την επανασύνδεση της αρχιτεκτονικής με τη φύση είναι εξαιρετικά διδακτικές και αποτελούν πηγή έμπνευσης.

CONCLUSION
Thank you Mr. Kengo Kuma. Your insights on the reconnection of architecture with nature are both enlightening and inspiring.