Luka Nedzbala: Ο ρόλος του αρχιτέκτονα στην προστασία της πολιτιστικής κληρονομίας
Ο Luka Nedzbala είναι Σλοβένος – Αμερικανός αρχιτέκτονας που εργάζεται στον τομέα της Προστασίας Πολιτιστικής Κληρονομιάς. Έχοντας ζήσει σε πολλές…
Σχοινοπλοκάκης Γεώργιος
Πολιτικός μηχανικός
(πρ. Δημοτικός Σύμβουλος Χανίων – πρ. μέλος
Λιμενικού ταμείου Χανίων)
Σχοινοπλοκάκης Γιώργος Echo Arch,
Κισσάμου 101, 2821057277
Μετά από μια 10ετία κρίσης στην οικοδομική δραστηριότητα -άμεση συνάρτηση της γενικής οικονομικής κρίσης που πλήττει τη χώρα- τα δεδομένα το τελευταίο χρονικό διάστημα δείχνουν σημαντικά στοιχεία ανάκαμψης του κλάδου. Μάλιστα στην Κρήτη και ειδικότερα στα Χανιά η ανάκαμψη αυτή δείχνει να έχει μεγαλύτερη δυναμική.
Τα προηγούμενα χρόνια η απομείωση των εισοδημάτων στα ελληνικά νοικοκυριά, η μειωμένη δυνατότητα χρηματοδότησης από τις τράπεζες σε συνδυασμό με την ανασφάλεια της Ελληνικής οικονομίας καθώς και το ιδιαίτερα προβληματικό φορολογικό σύστημα όσον αφορά τα ακίνητα (ΕΝΦΙΑ , ΦΑΠ, κ.τ.λ.) έφεραν στην οικοδομική δραστηριότητα στο ναδίρ. Σήμερα υπάρχει θετική εξέλιξη σε όλα τα παραπάνω που έχει ως αποτέλεσμα την δυναμική ανάκαμψη της οικοδομής. Μεγάλο ρόλο στη μείωση της οικοδομικής δραστηριότη- τας τα τελευταία χρόνια είχε και ο κεφαλαιακός έλεγχος (Capital control) καθώς και ο έλεγχος «ποιότητας» των κεφαλαίων (έλεγχος μαύρου χρήματος) που εισέρχονταν στη χώρα μας από της χώρες εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης, μιας και οι δύο παραπάνω παράγοντες μείωσαν το έντονο ενδιαφέρον που υπήρχε από κατοίκους και επενδυτές άλλων χωρών για δημιουργία εξοχικής αλλά και κύριας κατοικίας στο τόπο μας.
Κυρίαρχος παράγοντας στην ανοδική τάση της οικοδομικής δραστηριότητας στη Κρήτη και συγκεκριμένα στο νομό μας, είναι το γεγονός της έντονης τουριστικής ανάπτυξης σε διαφορετικά είδη τουρισμού μιας και τα Χανιά παρέχουν όλες τις απαραίτητες προϋποθέσεις για μαζικό τουρισμό που αποτελεί και τη κυρίαρχη μορφή , τουρισμό με χρήση τουριστικών καταλυμάτων τύπου βίλλας- έπαυλης , τουρισμό σε οργανω- μένα κάμπινγκ καθώς και τα τελευταία χρόνια τη βραχυπρόθεσμη μίσθωση κατοικίας, τη γνωστή μας Airbnb. Η τελευταία μορφή τουρισμού έχει επιφέρει αρκετούς προβληματι- σμούς στην τοπική κοινωνία κάτι για το οποίο όμως δεν θα ασχοληθούμε στο παρόν άρθρο. Το τουριστικό ρεύμα που δείχνει αυξητική τάση, δημιουργεί ένα ευεργετικό περιβάλλον όσον αφορά τον κατασκευαστικό κλάδο καθώς υπάρχει έντονη οικοδομική δραστηριότητα που αφορά μεγάλες τουριστικές μονάδες (μεγαλύτε- ρες των 200 κλινών), παράλληλα με αρκετές μεσαίες (60-200 κλίνες) και μικρές (20-60 κλίνες) ξενοδοχειακές εγκαταστάσεις. Το θετικό αυτής της εξέλιξης είναι το γεγονός ότι τα Χανιά έχουν τη δυνατότητα πλέον να προσφέρουν μεγάλη ποικιλία παροχής υπηρεσιών διαμονής σε μορφή και κατηγορία καταλυμάτων και να μπορούν να καλύψουν σχεδόν καθολικά την απαίτηση των φιλοξενουμένων στο τόπο μας.
Κυρίαρχος παράγοντας στην ανοδική τάση της οικοδομικής δραστηριότητας στη Κρήτη και συγκεκριμένα στο νομό μας, είναι το γεγονός της έντονης τουριστικής ανάπτυξης σε διαφορετικά είδη τουρισμού μιας και τα Χανιά παρέχουν όλες τις απαραίτητες προϋποθέσεις για μαζικό τουρισμό που αποτελεί και τη κυρίαρχη μορφή , τουρισμό με χρήση τουριστικών καταλυμάτων τύπου βίλλας- έπαυλης , τουρισμό σε οργανω- μένα κάμπινγκ καθώς και τα τελευταία χρόνια τη βραχυπρόθεσμη μίσθωση κατοικίας, τη γνωστή μας Airbnb. Η τελευταία μορφή τουρισμού έχει επιφέρει αρκετούς προβληματι- σμούς στην τοπική κοινωνία κάτι για το οποίο όμως δεν θα ασχοληθούμε στο παρόν άρθρο. Το τουριστικό ρεύμα που δείχνει αυξητική τάση, δημιουργεί ένα ευεργετικό περιβάλλον όσον αφορά τον κατασκευαστικό κλάδο καθώς υπάρχει έντονη οικοδομική δραστηριότητα που αφορά μεγάλες τουριστικές μονάδες (μεγαλύτε- ρες των 200 κλινών), παράλληλα με αρκετές μεσαίες (60-200 κλίνες) και μικρές (20-60 κλίνες) ξενοδοχειακές εγκαταστάσεις. Το θετικό αυτής της εξέλιξης είναι το γεγονός ότι τα Χανιά έχουν τη δυνατότητα πλέον να προσφέρουν μεγάλη ποικιλία παροχής υπηρεσιών διαμονής σε μορφή και κατηγορία καταλυμάτων και να μπορούν να καλύψουν σχεδόν καθολικά την απαίτηση των φιλοξενουμένων στο τόπο μας.
Ιδιαίτερα θετικό θα είναι και το γεγονός της αναστολής ΦΠΑ στη πώληση κατοικιών (στην ουσία αφορά όλες τις κατασκευές που θα πωληθούν και έχουν κατασκευαστεί είτε παλαιότερα, είτε με το καθεστώς επιβολής ΦΠΑ, είτε την επόμενη τριετία) κάτι που δίνει το δικαίωμα σε κατασκευαστές να πωλήσουν με χαμηλότερη τιμή νεόδμητες οικοδομές που κατασκευάστη- καν τα τελευταία χρόνια και δεν έχουν πωληθεί ακόμα και σαφέστατα δίνει το δικαίωμα σε νοικοκυριά με μικρότερο «βαλάντιο» να βρουν κατοικία στα μέτρα τους. Υπολογίζεται ότι περίπου 100.000 ακίνητα βρίσκονται σήμερα στα χέρια κατασκευαστών και αδυνατούν να πωληθούν, έτσι το μέτρο της απαλλαγής από το ΦΠΑ που αντιστοιχεί σε μείωση περίπου 21% στη τελική τιμή μιας και θα πληρώνεται μόνο το 3% επί της αξίας του κτηρίου που αφορά το φόρο μεταβίβασης, θα προσελκύσει ιδιαίτερα ξένους αγοραστές κάτι που σημαίνει ότι θα έχουμε και εισαγωγή κεφαλαί- ων που θα δώσουν μια επιπλέον ανάσα στην οικοδομική δραστηριότητα ενισχύοντας τις κατασκευαστικές εταιρείες του τόπου μας . Υπάρχει σαφώς μια λανθασμένη εντύπωση στην αγορά ότι δεν θα πληρώνουν ΦΠΑ στα οικοδομικά υλικά και τις οικοδομικές εργασίες οι ιδιώτες οι οποίοι κατασκευάζουν το σπίτι ή το κτήριο τους με δικής τους διαδικασία τη λεγόμενη αυτεπιστασία, αυτό δεν ισχύει και θέλει προσοχή και ενημέρωση ώστε να μην παρασυρθούν και να απαιτούν πράγματα που δεν δύναται να εφαρμοσθούν.
Έντονο ενδιαφέρον θα προκαλέσει η δρομολόγηση φορολογικών κινήτρων σε ιδιοκτήτες υφιστάμενων κτηρίων που επιθυμούν να ανακαι- νίσουν να επισκευάσουν και να αναβαθμίσουν το κτήριο τους. Σύμφωνα με τα δεδομένα που επεξεργάζονται αυτό το διάστημα στο Υπ. Οικονομι- κών, υπάρχει η σκέψη ώστε το 40% της δαπάνης που αφορά το κομμάτι των εργασιών να αφαιρείται από τον φόρο (εξαιρείται η δαπάνη για τα υλικά).
Η ανάπτυξη της παραγωγής ενέργειας από Ανανεώσιμες πηγές, κυρίαρχα στη Κρήτη ηλιακής αλλά και αιολικής, έχει δώσει και συνεχίζει να δίνει στον κατασκευαστικό κλάδο ένα επιπλέον κεφάλαιο μιας και το νησί μας είναι ίσως το πλέον κατάλληλο για παραγωγή τέτοιας μορφής ενέργειας από οποιοδήποτε άλλη περιοχή της Ευρώπης. Η ενεργειακή διασύνδεση της Κρήτης με την Στερεά Ελλάδα και την υπόλοιπη Ευρώπη θα δώσει σημαντικό κίνητρο για επιπλέον υποδομές και κατασκευές που αφορούν την συγκεκριμένη κατηγορία.
Τέλος ανάσα στον κατασκευαστικό κλάδο θα επιφέρει και η όποια δρομολόγηση μεγάλων έργων υποδομής στα Χανιά τα οποία πραγματικά είναι «αδικημένα» από την μη ισόρροπη ανάπτυξη στο νησί μας που έχει ως αποτέλεσμα να έχουμε υποδομές (με κυρίαρχη τον Βόρειο Οδικό άξονα Κρήτης αλλά και τον Νότιο οδικό άξονα), υποβαθμισμένες σε τέτοιο βαθμό που να λειτουργούν ως τροχοπέδη για αξιοποίηση περιοχών με εξαιρετική ομορφιά και συγκριτικά πλεονεκτήματα όπως το μικροκλίμα της περιοχής καθώς και οι καιρικές συνθήκες.
Επιβάλλεται φυσικά να καθιερωθεί ένα θεσμικό πλαίσιο που θα φέρει σιγουριά και βεβαιότητα στους ξένους κυρίως (αλλά όχι μόνο) επενδυτές και αυτό συνοψίζεται στο μητρώο Υποδομών της χώρας, στον ενιαίο ψηφιακό χάρτη που αποτελεί και πρόταση του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος με καθορι- σμένες χρήσης γης, συντελεστές δόμησης και θα επιλύει το χρονίζον πρόβλημα της ιδιοκτη- σίας. Αναγκαία επίσης είναι η δημιουργία μητρώου κατασκευαστών και εργολάβων.
Συνοψίζοντας, η Κρήτη και ειδικότερα τα Χανιά θα αποτελέσουν τα επόμενα χρόνια κυρίαρχη περιοχή ανάπτυξης στον κατασκευαστικό κλάδο, με σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη του τουρισμού, είτε μαζικού (μεγάλες ξενοδοχειακές μονάδες), είτε με τη μορφή τουριστικών κατοικιών, επαύλεων, ενοικιαζόμενων δωματίων-διαμερισμάτων, αλλά και την βραχυπρόθεσμη εκμίσθωση κατοικιών και τους χώρους εστίασης. Ιδιαίτερος ο ρόλος του κατασκευαστικού κλάδου στην παραγωγή και διανομή των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας καθώς επίσης στην κατασκευή και τον εκσυγχρονισμό των απαραίτητων έργων υποδομής ώστε να υπάρχουν οι βάσεις για ακόμα περαιτέρω ανάπτυξη στο τόπο μας.
Άλλωστε τα Χανιά διαθέτουν ιδιαίτερα ικανό προσωπικό σε όλες τις βαθμίδες του κατασκευ- αστικού κλάδου με εξαιρετική γνώση και εμπειρία. Μηχανικούς όλων των ειδικοτήτων, σχεδιαστές και διακοσμητές ώστε οι μελέτες να είναι πλήρεις, σύγχρονες και να ακολουθούν τις επιταγές της εποχής, κατασκευαστές με γνώση και άποψη, ανθρώπινο δυναμικό σε κάθε βαθμίδα που μπορεί να ανταπεξέλθει σε κάθε κατασκευαστική απαίτηση, αλλά και μεγάλη ποικιλία σε υλικά, μιας και πληθώρα εξειδικευμένων καταστημάτων στον κλάδο, εμπορεύονται στα Χανιά τα πιο σύγχρονα και ποιοτικά υλικά.