Γεώργιος Κονταξάκης: Υλικά (Γυαλί, Ορείχαλκος, Τούβλο)

ΓΥΑΛΙ

Το γυαλί αποτελεί ένα από τα πιο διαδεδομένα υλικά των σύγχρονων κατασκευών. Με κύριο χαρακτηριστικό του την διαφάνεια, προσφέρει στον αρχιτέκτονα την δυνατότητα να φέρει το φως μέσα στο κτίριο, προστατεύοντάς το συγχρόνως από τις εξωτερικές συνθήκες. Η χρήση του γυαλιού στα ανοίγματα και τις προσόψεις προσφέρει ενοποίηση του μέσα με το έξω, σβήνοντας τα αυστηρά όρια και μειώνοντας την αίσθηση του κλειστού χώρου.

ΟΡΙΣΜΌΣ – ΣΎΣΤΑΣΗ

Το γυαλί είναι υλικό στερεό και άμορφο, δηλαδή δεν παρουσιάζει κρυσταλλική δομή. Είναι ημιδιάφανο ή διάφανο, εύθραυστο, άκαμπτο και σκληρό. Λόγω της μη κρυσταλλικότητάς του, ο όρος «ύαλος» (γυαλί) ή «υαλώδης» έχει επεκταθεί, σημαίνοντας όλα τα άμορφα στερεά. Η διαφάνειά του αφορά το ορατό φως, γιατί το κοινό γυαλί είναι αδιάφανο στην υπεριώδη ακτινοβολία. Ως υλικό είναι χημικά και βιολογικά αδρανές, πλήρως ανακυκλώσιμο.

ΠΑΡΑΣΚΕΥΉ

Το γυαλί παρασκευάζεται με σύντηξη (λιώσιμο) χαλαζιακής άμμου, η οποία αποτελεί το βασικό συστατικό του, ενός ή περισσότερων συλλιπασμάτων και ενός ή περισσότερων σταθεροποιητών. Ανάλογα με τον τύπο και το ποσοστό των συλλιπασμάτων και των σταθεροποιητών λαμβάνονται και οι διάφοροι τύποι γυαλιού. Το γυαλί, αφού παρασκευαστεί ως πρώτη ύλη, μπορεί να πάρει το επιθυμητό σχήμα με τρεις τρόπους: είτε με εμφύσηση (φυσητό γυαλί), είτε με τη βοήθεια καλουπιών, είτε με συσκευές διέλασης που δημιουργούν φύλλα («ελάσματα») γυαλιού.

ΧΡΉΣΗ ΤΟΥ ΓΥΑΛΙΟΎ ΣΤΗΝ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΉ

Η μοντέρνα αρχιτεκτονική οφείλει πολλά στη χρήση του γυαλιού. Τον 20ο αιώνα το μοντέρνο κίνημα αποθέωσε το γυαλί ως υλικό που φανερώνει την εσωτερική δομή και ζωή των κτιρίων και αποκαλύπτει την καθαρότητα των όγκων. Και πριν όμως από αυτό, κατά τον 19ο αιώνα, έχουμε αυξανόμενη χρήση του γυαλιού σε δημόσια έργα, όπως σιδηροδρομικοί σταθμοί, εκθεσιακοί χώροι και εμπορικά κέντρα, όπου το φυσικό φως είναι απαραίτητο. Στη γενίκευση της χρήσης του γυαλιού συνέβαλε σημαντικά η πρόοδος της τεχνολογίας με τις εξελιγμένες τεχνικές διέλασης και κοπής, καθώς και με την βελτίωση της χημικής σύστασής του, που επέτρεψε την αύξηση των μηχανικών ιδιοτήτων του αφενός και την δημιουργία τεράστιας ποικιλίας τύπων γυαλιού αφετέρου (φιμέ, πυράντοχο, laminate, κ.λπ). Η δημιουργία αναρίθμητων τύπων γυαλιού μέσα από την τεχνολογία και την έρευνα, έχει επιτρέψει σήμερα στο γυαλί να απαντά σ’ ένα ευρύτατο φάσμα κατασκευαστικών αναγκών που ολοένα διευρύνεται. Έτσι, δίκαια το γυαλί κατέχει τον τίτλο του «υλικού του μέλλοντος» μεταξύ των υλικών.

ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ

Η ποικιλία των εφαρμογών του γυαλιού είναι πραγματικά ανεξάντλητη. Στην αρχιτεκτονική το γυαλί μάς βοηθάει να χρησιμοποιήσουμε το φως και τη διαφάνεια σαν στοιχεία σχεδιασμού του κτιρίου ή του χώρου. Σε αυτό βοηθά η ύπαρξη πολλών διαφορετικών τύπων γυαλιού στο εμπόριο, των οποίων οι ιδιότητες μας βοηθούν να υλοποιήσουμε διαφορετικές ιδέες.

Μεταξύ των τύπων γυαλιού που χρησιμοποιούνται στις κατασκευές
ξεχωρίζουμε:

• Το γυαλί από συγκολλητά φύλλα (Laminated glass), επίσης γνωστό με το όνομα Triplex, Laminex κτλ., το οποίο αποτελείται από δύο ή περισσότερα φύλλα γυαλιού με λεπτά πολυβινυλικά φιλμ ενδιάμεσα. Μετά τη θραύση η πλαστική ύλη συγκρατεί τα σπασμένα τεμάχια στη θέση τους.
• Το πλήρως σκληρυμένο γυαλί (Fully – tempered glass), το γυαλί ασφαλείας, γνωστό και ως securit, το οποίο έχει υποστεί ειδική θερμική διαδικασία και απότομη ψύξη, ώστε να αυξάνεται η μηχανική αντοχή του.
• Το μονωτικό γυαλί, το οποίο αποτελείται από δύο ή περισσότερα φύλλα γυαλιού με διάκενα μεταξύ τους, κενά ή με αφυγρασμένο αέρα ή αδρανές αέριο. Η θερμομονωτική ιδιότητα του τζαμιού μπορεί έτσι να αυξηθεί έως και 50% σε σύγκριση με το μονό γυαλί.
• Το γυαλί ενισχυμένο με πλέγμα (αρμέ), το οποίο φέρει ενσωματωμένο συγκολλημένο μεταλλικό πλέγμα (τετραγωνικό ή ρομβοειδές) στην υαλομάζα.
• Το γυαλί αμμοβολής, που με ειδική επεξεργασία γίνεται γαλακτώδες, προσφέροντας ιδιωτικότητα, χωρίς να εμποδίζει όμως την διέλευση του φωτός.
• Το γυαλί βιτρώ, από τους αρχαιότερους τύπους γυαλιού, που χρωματίζεται στη μάζα του για να δώσει έγχρωμα γυαλιά τα οποία συντίθενται σαν ψηφιδωτά, για να δημιουργήσουν εκπληκτικά έργα τέχνης (βιτρώ), όπως αυτά που κοσμούν τους καθεδρικούς ναούς.
• Τον γνωστό μας καθρέπτη, που προκύπτει από την εφαρμογή φύλλου αργύρου, αλουμινίου ή άλλου μετάλλου στην πίσω όψη του γυαλιού, δημιουργώντας την αντανάκλαση του ειδώλου.

ΚΑΙ ΜΊΑ ΙΣΤΟΡΊΑ

To Crystal Palace, που κατασκευάστηκε για την διεθνή έκθεση του 1851 στο Hyde Park, στο Λονδίνο, μήκους 564μ και ύψους 39μ υπήρξε το πρώτο κτίριο, όπου το γυαλί χρησιμοποιήθηκε σε τέτοια κλίμακα (εικ.07). Στην εποχή του, θεωρήθηκε τεχνολογικό θαύμα της βιομηχανικής επανάστασης, ενώ ενέπνευσε πολλά μεταγενέστερα κτίρια. Στους άνετους χώρους του, φιλοξένησε ποικίλες εκθέσεις και εκδηλώσεις επί δεκαετίες. Μάλιστα, το 1854 αποσυναρμολογήθηκε και μεταφέρθηκε σε νέα τοποθεσία, όπου επαναλειτούργησε. To Crystal Palace δεν υπάρχει σήμερα, καθώς καταστράφηκε από φωτιά το 1936.

EIKONEΣ:
01. Zamora Offices (Arch. Alberto Campo Baeza) Πηγή: Archdaily.com || Φωτογράφος: Javier Callejas
02. St. Regis Chicago, USA by Studio Gang (2020) Πηγή: Dezeen.com || Φωτογράφος: Angie McMonigal Photography
03. Βιτρώ από τον Καθεδρικό της Σαρτρ, Γαλλία. (Αρχ. Jehan de Beauce κ.α.) || Πηγή: cathedrale – chartres.weebly.com
04. Παρεκκλήσι στην Οσάκα της Ιαπωνίας (KTX archilab) Πηγή: www.designboom.com || Φωτογράφος: Stirling elmendorf
05. Πρόσοψη καταστήματος από συμπαγή κρυστάλλινα τούβλα (MVRDV) || Πηγή: www.mvrdv.nl/project Φωτογράφος: Scagliola/Brakkee
06. Embassy Gardens Sky pool, London UK (Arch.HAL Studio) Πηγή: www.bostonglobe.com || Φωτογράφος: Alberto Pezzali
07. Crystal Palace, Arch. Joseph Paxton, 1851 Πηγή: www.onverticality.com
08. Συρόμενα κουφώματα Skyframe || Πηγή: www.sky – frame.com
09. Κρυστάλλινη σκάλα στο Westlake Apple store, Arch. Foster & Partners || Πηγή: Divisare.com Φωτογράφος: Nigel Young

ΟΡΕΙΧΑΛΚΟΣ

Ο ορείχαλκος είναι ένα από τα πιο αγαπημένα υλικά στον κόσμο της διακόσμησης. Ο ορείχαλκος προσθέτει μια θερμή και δια- κριτική αίσθηση πολυτέλειας στα αντικείμενα, χωρίς ποτέ όμως να αγγίζει την επίδειξη και την υπερβολή του χρυσού – ούτε φυσικά και το κόστος του. Ο ορείχαλκος συγχέεται πολύ συχνά με τον μπρούντζο ή κρατέρωμα, που είναι κατά βάση κράμα χαλκού – κασσίτερου. Στα ελληνικά, ο όρος μπρούντζος ή μπρούτζος χρησιμοποιείται συχνά αδιακρίτως για ορείχαλκους και για κρατερώματα. Αλλά η ίδια σύγχυση υπάρχει και στα αγγλικά, όπου το κρατέρωμα αποκαλείται bronze και ο ορείχαλκος αποκαλείται brass

ΟΡΙΣΜΌΣ – ΣΎΣΤΑΣΗ

Ο ορείχαλκος είναι κράμα χαλκού – ψευδαργύρου, που χρησιμοποιείται από την ελληνιστική εποχή μέχρι τις ημέρες μας σε πάρα πολλές εφαρμογές, μεταξύ άλλων και στην κατασκευή των πνευστών μουσικών οργάνων, που είναι γνωστά ως «χάλκινα». Η περιεκτικότητα του ορείχαλκου σε ψευδάργυρο καθορίζει και τις ιδιότητες του μετάλλου. Το χρώμα του ορείχαλκου αλλάζει, επίσης, ανάλογα με την περιεκτικότητά του σε ψευδάργυρο. Όταν η περιεκτικότητα σε ψευδάργυρο είναι χαμηλή, ο ορείχαλκος έχει ένα καφεκόκκινο χρώμα που πλησιάζει το κεραμιδί χρώμα του χαλκού. Ο ορείχαλκος διαθέτει γενικά πολύ καλές μηχανικές ιδιότητες που επιτρέπουν την κοπή, συγκόλληση, χύτευση, διέλαση, κ.λπ. Έχει καλή αντοχή στην οξείδωση (αν μαυρίσει, μπορεί να γυαλιστεί) ενώ έχει μια σχετική ευαισθησία στην διάβρωση σε συγκεκριμένα περιβάλλοντα (αποψευδαργύρωση), η οποία αντιμετωπίζεται μέσω της εισαγωγής διαφόρων ποσοστών μετάλλων στο κράμα.

ΙΣΤΟΡΊΑ

Ο ορείχαλκος συναντάται ιστορικά από την εποχή του χαλκού. Ο Ησίοδος αναφέρει ότι ο Ηρακλής φορούσε κνημίδες από ορείχαλκο. Η χρήση του ήταν διαδεδομένη στην Ευρώπη και την Αφρική καθώς οι μηχανικές του ιδιότητες και η ομορφιά του είχαν εκτιμηθεί στην τέχνη, στην κατασκευή κοσμημάτων, αγαλμάτων, σκευών, εργαλείων, επίπλων και διακοσμητικών αντικειμένων. Τα περισσότερα πνευστά μουσικά όργανα είναι κατασκευασμένα από ορείχαλκο. Στην αρχιτεκτονική, ο ορείχαλκος χρησιμοποιήθηκε ιδιαίτερα στους εσωτερικούς χώρους και στις λεπτομέρειες των κτιρίων. Το υψηλό κόστος του αλλά και η ανάγκη για συντήρηση δεν επέτρεψε την εφαρμογή του σε μεγάλη κλίμακα στο εξωτερικό κέλυφος (όπου προτιμήθηκαν άλλα ανθεκτικότερα μέταλλα). Στο εσωτερικό των κτιρίων, υπήρξε διαδεδομένος στην κατασκευή κιγκλιδωμάτων, επίπλων, φωτιστικών και αξεσουάρ (όπως π.χ πόμολων) ως τη δεκαετία του ’70, μετά την οποία σχεδόν εγκαταλείφθηκε. Πολύ αργότερα, στα μέσα της δεκαετίας του 2010, με το τέλος του αυστηρού μινιμαλισμού στην αρχιτεκτονική (που προτιμούσε τους ψυχρούς τόνους του αλουμινίου και του ανοξείδωτου ατσαλιού) και την μετάβαση σ’ έναν πιο «ρομαντικό» μινιμαλισμό, ο ορείχαλκος κατέλαβε κεντρικότατη θέση μεταξύ των υλικών, ειδικά στους εσωτερικούς χώρους.

Ο λόγος της επιτυχίας του ορείχαλκου είναι ότι σε αντίθεση με τα ψυχρά μέταλλα, η ζεστασιά που αποπνέει το θερμό, σχεδόν χρυσό χρώμα του, αποτέλεσε την «γέφυρα» μεταξύ του μοντέρνου βιομηχανικού design και της διαχρονικής αισθητικής του χειροποίητου μετάλλου. Η επιστροφή του ορείχαλκου στις προ- τιμήσεις των αρχιτεκτόνων συνοδεύτηκε από την προσφορά ευρύτατης γκάμας προϊόντων από ορείχαλκο («μπρούτζινα») στο εμπόριο. Χαρακτηριστικό είναι ότι, ενώ παλαιότερα τα ορειχάλκινα προϊόντα ήταν παρωχημένης αισθητικής (π.χ. πόμολα, βρύσες, φωτιστικά…), τα σημερινά προϊόντα είναι ιδιαίτερα μοντέρνας αισθητικής, ενσωματώνουν τεχνολογία αιχμής και συχνά σχεδιάζονται από κορυφαίους σχεδιαστές.

Για τους παραπάνω λόγους η θέση του ορείχαλκου στο design θεωρείται σήμερα δεδομένη, παρόλο που δεν αποκλείει κανείς να αλλάξει αυτή η ισορροπία λόγω των εμπορικών τάσεων μελλοντικά.

ΕΦΑΡΜΟΓΈΣ

Όπως με τα περισσότερα υλικά, η τεχνολογία έχει βελτιώσει τα κράματα και την επεξεργασία του ορείχαλκου, ώστε να δώσει βελτιωμένες μηχανικές ιδιότητες, να μειώσει την οξείδωση της επιφάνειάς του και να τον καταστήσει κατάλληλο για μεγαλύτερο εύρος εφαρμογών.
Υπάρχει σήμερα στο εμπόριο ποικιλία χρωμάτων και φινιρισμάτων ορειχάλκου, όπως πιο κίτρινο, πιο κόκκινο, πιο ματ, με έντονη γυαλάδα ή με πατίνες παλαίωσης.
Η εφαρμογή του ορείχαλκου στην αρχιτεκτονική είναι και σήμερα πιο συνήθης στους εσωτερικούς χώρους. Βλέπουμε, λοιπόν, την επιστροφή του στις κουπαστές, στα πόμολα, στα φωτιστικά, σε επενδύσεις χώρων, στα υδραυλικά, όπως σε μπαταρίες μπάνιου και κουζίνας, όπου παίρνει όλες τις μορφές. Στον τομέα του σχεδιασμού επίπλων επίσης, ο ορείχαλκος έχει φανατικό κοινό. Ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα είναι η χρήση του σε αποκαταστάσεις κτιρίων, όπου ταιριάζει απόλυτα και με το μοντέρνο και με το ιστορικό στοιχείο. Συνδυάζεται με τα περισσότερα υλικά, όπως το μάρμαρο, την πέτρα, το ξύλο οποιασδήποτε απόχρωσης, τα βελούδινα υφάσματα, το γυαλί, τη λάκα, κ.λπ. Το μόνο ίσως με το οποίο δεν συνδυάζεται είναι τα μέταλλα άλλων αποχρώσεων, όπως το ίνοξ, εάν συνυπάρχουν στον ίδιο χώρο. Από αυτήν την άποψη ίσως ο ορείχαλκος είναι σε αισθητικό επίπεδο, κάπως δεσμευτικός.
Και στα εξωτερικά κελύφη όμως των κτιρίων, ο ορείχαλκος απαντάται πια περισσότερο χάρη σε εξελιγμένα κράματα και βιομηχανοποιημένα προϊόντα που επιτρέπουν και εκεί τη χρήση του. Έχουμε επενδύσεις προσόψεων με φύλλα ορείχαλκου, πόρτες, εξωτερικά κιγκλιδώματα, κ.λπ.
Υπέροχο στην όψη και στην υφή υλικό, ο ορείχαλκος δεν έχει πει ποτέ την τελευταία του λέξη και είναι ένα υλικό που εξελίσσεται συνεχώς. Ο ορείχαλκος μπορεί να δώσει ιδιαίτερη φυσιογνωμία σε μια αρχιτεκτονική ή σχεδιαστική πρόταση, αρκεί να χρησιμοποιείται με μέτρο, ώστε να παραμένει κάτι ξεχωριστό μέσα στην γενική σύνθεση.

ΚΑΙ ΜΙΑ ΙΣΤΟΡΊΑ

Σ’έναν Ομηρικό ύμνο, αναφέρεται ότι η Αφροδίτη φορούσε σκουλαρίκια από ορείχαλκο και χρυσό:

«ἐν δὲτρητοῖσι λοβοῖσιν / ἄνθεμ’ὀρειχάλκου χρυσοῖό τε τιμήεντος» Ὁμηρικοὶὕμνοι, 6, Εἲς Ἀφροδίτην, στ. 8–9

EIKONEΣ
01. Σκάλα στο Fondaco dei Tedeschi (Arch. OMA) || Πηγή: Divisare.com Φωτογράφος: Delfino Sisto Legnani and Marco Cappelletti
02. Είσοδος του Sulwhasoo Flagship Store (Arch. Neri Hu) Πηγή: Dezeen.com || Φωτογράφος: Pedro Pegenaute
03. Απλίκες Aare (design Alexander Purcell Rodriguez) Πηγή: Decastelli.com
04. Μπαρ στο Hotel Hilton Imperial Dubrovnik (Arch. Goddard Littlefair) || Πηγή: www.dexigner.com || Φωτογράφος: Gareth Gardner
05. Πρόσοψη του κτιρίου Luna Melbourne (Arch. Elenberg Fraser) Πηγή: www.world-architects.com || Φωτογράφος: Peter Clarke
06. Comfort shower system της εταιρείας Dornbracht Πηγή: Dornbracht.com
07. Maurice Wohl Neuroscience Institute (Arch. Allies and Morrison with PM Devereux) || Πηγή: www.architectsjournal.co.uk Φωτογράφος: Stale Eriksen

ΤΟΥΒΛΟ

Από τα αρχαιότερα δομικά υλικά που χρησιμοποιούνται ακόμα και σήμερα με τον ίδιο ουσιαστικά τρόπο, το τούβλο (οπτόπλινθος) αποτελεί το πρωταρχικό και αρχετυπικό δομικό στοιχείο των οικοδομών, που προσφέρει ποικίλες δυνατότητες χρήσης ανάλογα με τον τρόπο τοποθέτησής του.

ΟΡΙΣΜΌΣ – ΣΎΣΤΑΣΗ

Το τούβλο είναι ένας τεχνητός λίθος με διάφορες διαστάσεις και σχήματα που χρησιμοποιείται από τους αρχαίους χρόνους αλλά και σήμερα, στην οικοδομή. Το τούβλο κατασκευάζεται από άργιλο κυρίως, αλλά και από άλλα υλικά. Για την κατασκευή του ακολουθείται η παρακάτω διαδικασία: Η πρώτη ύλη καθαρίζεται, ζυμώνεται με το νερό από ειδικούς κυλίνδρους, μπαίνει σε καλούπια ή πρέσες και παίρνει διάφορα σχήματα, ψήνεται στον ήλιο ή σε καμίνια ή σε ηλεκτρικούς θαλάμους.

ΙΣΤΟΡΊΑ

Οι πρώτες τοιχοποιίες ιστορικά κατασκευάζονταν από λιθοδομή. Η δυσκολία όμως στη μεταφορά, στην τυποποίηση και το κόστος επεξεργασίας των λίθων, οδήγησε στην αντικατάστασή τους από τους οπτόπλινθους, που προσέφεραν μεγαλύτερη ευκολία στη χρήση και πολλαπλές δυνατότητες.

Ιστορικά η κατασκευή των τούβλων ξεκινάει στη Μεσοποταμία το 7.000 π.Χ και γινόταν με ξήρανση του μίγματος αργίλου σε καλούπια στον ήλιο, διαδικασία η οποία αργότερα αντικαταστάθηκε από την όπτηση (ψήσιμο) σε φούρνους. Από εκεί έχουμε και την ονομασία «οπτόπλινθος» που διαφοροποιείται από τον απλό χωμάτινο πλίνθο που αποτελείται από λάσπη και άχυρο. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι πρώτοι που γενίκευσαν την χρήση του τούβλου στην Ευρώπη ήταν οι Ρω- μαίοι, που το χρησιμοποίησαν ευρύτατα σε δημόσια έργα. Μεταγενέστερα, κατά την βιομηχανική επανάσταση, οι οπτόπλινθοι παράγονται σε βιομηχανικούς κλιβάνους. Η διαδικασία έχει σήμερα πλήρως τυποποιηθεί και γίνεται σε εργοστασιακές μονάδες.

ΤΡOΠΟΣ ΤΟΠΟΘΈΤΗΣΗΣ

Λόγω του ότι δεν έχουν φέρουσα ικανότητα, τα τούβλα αποτελούν συνήθως στοιχείο πλήρωσης των κατασκευών, χρησιμοποιούνται δηλαδή για την κατασκευή μη φερόντων στοιχείων (μη φέρουσα τοιχοποιία, μανδρότοιχοι, επενδύσεις, κ.λπ.)που έρχονται να γεμίσουν ,να «πληρώσουν», τα κενά του φέροντος οργανισμού. Υπάρχουν ποικίλοι τρόποι τοποθέτησης των οπτόπλινθων, που δίνουν διαφορετικούς τύπους τοιχοποιίας. Έτσι, έχουμε στις πιο συνήθεις περιπτώσεις τους δρομικούς τοίχους 9 εκ.(τοποθέτηση μονής σειράς τούβλων με αρμούς εναλλάξ), τους μπατικούς τοίχους 19εκ. (διπλή σειρά κατά μήκος και μετά ένα τούβλο εγκάρσια ), τους ψαθωτούς τοίχους, κ.λπ. Στην αρχιτεκτονική διεθνώς συναντάμε επίσης πολλές φορές άλλους συνδυασμούς τοποθέτησης των τούβλων, που δίνουν έντονο διακοσμητικό χαρακτήρα, όπως το μοτίβο ψαροκόκκαλο (herringbone) ή τη διάτρητη τοιχοποιία που δημιουργεί παιχνίδια μεταξύ του πλήρους και του κενού, προσφέροντας φως σε συνδυασμό με ιδιωτικότητα.

ΤΎΠΟΙ ΤΟΎΒΛΩΝ

Τα πρώτα τούβλα ήταν συμπαγή άρα είχαν και μεγαλύτερο βάρος. Από τη μια πλευρά τους είχαν λεία επιφάνεια και από την άλλη μια μικρή λα- κούβα για να δένει καλύτερα το τούβλο με τη λάσπη. Η πιο συνηθισμένη τους διάσταση: 21x10x4 εκατοστά. Η ανάγκη για μικρότερο βάρος οδήγησε στα διάτρητα τούβλα, αυτά με τα οποία χτίζουμε σήμερα τη συντριπτική πλειονότητα των οικοδομών. Οι τρύπες παρέχουν και κάποιες μονωτικές ιδιότητες. Επίσης, χρησιμεύουν στο να προσφύεται καλύτερα η λάσπη και να γίνεται πιο ισχυρή η τοιχοποιία. Η τυπική διάσταση του τούβλου στην Ελλάδα είναι 6x9x19 εκατοστά, όμως υπάρχουν πολλές παραλλαγές του τυπικού αυτού μεγέθους. Τα διακοσμητικά εμφανή τούβλα που χρησιμοποιούνται σε εξωτερικές επενδύσεις είναι πολύ συχνά συμπαγή. Αυτά διατίθενται σε ποικιλία χρωμάτων και υφών. Συναντάμε συχνά ακόμα τα γνωστά πυράντοχα τούβλα (πυρότουβλα) που χρησιμοποιούμε π.χ σε κατασκευή φούρνων και τζακιών.